|
|
|
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง
จังหวัดลำปาง และลำพูน
ประวัติความเป็นมา
ป่าดอยผาเมืองเป็นเทือกเขาสูงชันที่ทอดตัวไปตามแนวเหนือ-ใต้และกั้นอาณาเขตระหว่างจังหวัดลำปางกับจังหวัดลำพูน ประกอบด้วยยอดเขาสูงชันหลายลูก เช่น ดอยผาเมือง ดอยห้วยหก ดอยผาด่าน ดอยกิวโหวก ดอยฝัดดี ฯลฯ เป็นป่าต้นน้ำที่มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ ต่อมาราษฎรได้อพยพเข้าไปแผ้วถางป่าเพื่อทำการเกษตร ส่วนบริเวณบนยอดดอยมีชาวเขาเผ่ากระเหรี่ยงอาศัยอยู่กระจัดกระจายทั่วไป ในปีพ.ศ. 2507 รัฐบาลจึงประกาศป่าที่อยู่ในท้องที่อำเภอบ้านโฮ่งเป็นป่าสงวนแห่งชาติป่าบ้านโฮ่ง ในปีพ.ศ. 2508 ประกาศป่าที่อยู่ในอำเภอแม่ทาเป็น ป่าสงวนแห่งชาติแม่ทา และปี พ.ศ.2515 รัฐบาลได้ประกาศป่าที่อยู่ในอำเภอลี้เป็นป่าสงวน แห่งชาติป่าขุนแม่ลี้ ต่อมาในราวปี 2514 กรมป่าไม้ได้กำหนดป่าเหล่านี้ เป็นป่าโครงการไม้กระยาเลย และเริ่มให้สัมปทานการทำไม้ เมื่อปี พ.ศ. 2515
หลังจากมีการสร้างเขื่อนภูมิพล รัฐบาลได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของป่าต้นน้ำลำธารที่อยู่บริเวณเหนือเขื่อนภูมิพล ให้ได้รับการป้องกันรักษาอย่างปลอดภัย เพราะว่าป่าต้นน้ำลำธารมีความสำคัญยิ่งต่อการเกษตรกรรมของประเทศ ฉะนั้นเพื่อให้การพิจารณาเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากป่าไม้เป็นไปโดยความรอบคอบ ไม่ให้กระทบกระเทือน และไม่ให้เกิดความเสียหายต่อป่า ต้นน้ำลำธาร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการขึ้น เพื่อพิจารณากำหนด พื้นที่ป่าไม้ในท้องที่ต่าง ๆ ของประเทศว่าบริเวณใดบ้างเป็นป่าต้นน้ำลำธาร เพื่อพิจารณาจากการใช้ประโยชน์พื้นที่ป่าไม้ให้ถูกต้องตามหลักวิชาการ
จากการพิจารณาของคณะกรรมการปรากฎว่า บริเวณป่าต้นน้ำลำธารลุ่มแม่น้ำปิงเหนือเขื่อนภูมิพล ซึ่งมีเนื้อที่ 26,262.5 ตารางกิโลเมตร เป็นป่าต้นน้ำลำธารของเขื่อนภูมิพล ต่อมาคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบตามเสนอของคณะกรรมการชุดดังกล่าว เมื่อวันที่ 14 มกราคม 2518 ให้ความเห็นชอบกำหนดให้ป่าลุ่มน้ำแม่ปิง พื้นที่ประมาณ 15,000 ตารางกิโลเมตร เป็นป่าต้นน้ำลำธารชั้น 1 ห้ามมิให้มีการขอใช้พื้นที่และเข้าทำประโยชน์ใด ๆ ในพื้นที่ป่าโดยเด็ดขาด และ ป่าดอยผาเมือง ซึ่งมีเนื้อที่ 585 ตารางกิโลเมตร ก็เป็นส่วนหนึ่งของป่าต้นน้ำลำธารชั้นหนึ่งของ ลุ่มแม่น้ำปิง ฉะนั้นป่าโครงการไม้กระยาเลยที่กรมป่าไม้ได้วางไว้ในหลายโครงการจึงถูกระงับไป
ต่อมาในปี พ.ศ. 2520 กองอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมป่าไม้ ได้รับรายงานจากเจ้าหน้าที่ ป่าไม้ประจำสำนักงานป่าไม้เขตเชียงใหม่ และราษฎรในจังหวัดลำพูนว่า ป่าดอยผาเมืองนอกจากจะมีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์แล้ว ยังมีสัตว์ป่านานาชนิดชุกชุมอีกด้วย และเห็นสมควรให้ประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า กรมป่าไม้จึงส่งเจ้าหน้าที่ออกไปสำรวจพบว่า ป่าดอยผาเมืองประกอบด้วยเทือกเขาสูงชันสลับซับซ้อนมีสภาพป่าหลายแบบ เช่น ป่าเต็งรัง ป่าเบญพรรณ ป่าดิบเขา สภาพป่าบางแห่งมีทิวทัศน์สวยงาม สามารถจัดให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวและเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจได้เป็นอย่างดี มีสัตว์ป่านานาชนิดชุกชุมสมควรประกาศให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เพื่อรักษาป่าต้นน้ำลำธารของเขื่อนภูมิพล และสงวนพันธุ์สัตว์ป่ามิให้สูญพันธุ์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จึงประมวลเรื่องราวเสนอต่อคณะรัฐมนตรีขอความเห็นชอบให้ออกพระราชกฤษฎีกาประกาศป่าดอยผาเมืองให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2523 ให้ประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าได้ ต่อมาเมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม 2523 รัฐบาลจึงได้ประกาศป่าดอยผาเมืองเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ตามราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษหน้า 24 เล่ม 97 ตอนที่ 109 ลงวันที่ 16 กรกฎาคม 2523
ลักษณะภูมิประเทศ
เป็นเทือกเขาสูงชัน ยอดเขาที่สูงที่สุด คือ ดอยนก สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,293 เมตร และมีหินโผล่กระจัดกระจายทั่วไป
ลักษณะภูมิอากาศ
ลักษณะภูมิอากาศจะเปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาล ฤดูหนาวค่อนข้างหนาว ฤดูร้อนอากาศไม่ร้อน ฤดูฝนมีฝนตกชุกเป็นบางแห่งของภูมิประเทศ อุณหภูมิโดยเฉลี่ยประมาณ 35 องศาเซลเซียส
ชนิดป่าและพรรณไม้
มีสภาพป่าเป็นป่าผสมหลายชนิด ประกอบด้วยป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบเขา ป่าดิบชื้นและป่าสนเขา พรรณไม้โดยทั่วไปประกอบด้วย เหียง พลวง เต็ง รัง รกฟ้า ยาง ตะแบก แดง ประดู่ ขะเจ๊าะ ตะคร้ำ มะแฟน มะค่าโมง สัก เติม สน แดงน้ำ ดำด่าง และอื่น ๆ
สัตว์ป่า
ภายในพื้นที่ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมืองมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด เช่น หมี เสือ เก้ง ไก่ป่า นกเอี้ยงสาริกา นกเขาลาย เหยี่ยว กิ่งก่าบิน กระรอกบินเล็ก ลิ่น แลน บ่าง หมูป่า ตุ่น งูกะปะ งูเหลือม งูเห่า ฯลฯ
จุดเด่นที่น่าสนใจ
ในช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ทุกปีจะพบป่าเปลี่ยนสีรอบ ๆ บริเวณหน่วยพิทักษ์ป่าดอยอีหุ้ย เพียงปีละครั้ง และมีดงต้นสนขึ้นกระจัดกระจายอยู่ทั่วภูมิประเทศ
การเดินทาง
เดินทางโดยทางรถยนต์ จากสถานีขนส่งสายเหนือ (หมอชิต) มาลงที่สถานีขนส่งจังหวัดลำปาง จากนั้นเดินทางโดยรถประจำทางที่จะขึ้นมาเชียงใหม่ มาลงประมาณหลักกิโลเมตรที่ 29 ถึงที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง
สิ่งอำนวยความสะดวก
มีบ้านพักรับรอง 4 ห้องนอน จำนวน 1 หลัง ไว้คอยอำนวยความสะดวก
การติดต่อ
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง ตู้ ป.ณ. 5 อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง 52190
|
|
|
|
|
|
เรื่องเล่าคนเดินทาง 
